Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego koszyk na stronach internetowych najczęściej znajduje się w prawym górnym rogu ekranu? Albo, dlaczego logo marki jest po lewej stronie? Wynika to ze stosowanych przez specjalistów dobrych praktyk projektowych, których jest dużo więcej, niż prawdopodobnie się spodziewacie.
Jakob Nielsen, nazywany „królem użyteczności”, wraz z Ralfem Molichem stworzyli w 1990 r. dziesięć zasad, które obecnie znane są każdemu UX-designerowi. Dzięki pracy tych dwóch specjalistów współcześni projektanci przeprowadzają analizy heurystyczne interface’ów bez konieczności posiadania specjalistycznego sprzętu, bogatego doświadczenia czy sporej ilości czasu. Nielsen i Molich wyróżnili takie praktyki, jak:
Pokazuj status systemu
Według tej zasady strony i aplikacje powinny być projektowane tak, aby użytkownik zawsze wiedział, w jakim miejscu się znajduje oraz miał stały dostęp do potrzebnych mu informacji. Przykładem może być chociażby wyróżnienie poszczególnych etapów zamówienia w koszyku, menu okruszkowe czy informacja o zatwierdzeniu zakupu.
Zachowaj zgodność między systemem a rzeczywistością
Ta heurystyka wskazuje na konieczność stosowania zrozumiałego języka i ikon, które będą czytelne dla użytkownika interface’u. Tworząc treści dla danego serwisu, powinniście unikać specjalistycznych pojęć. Jeśli jednak nie możecie zrezygnować z bardziej skomplikowanych wyrażeń, zadbajcie o zamieszczenie ich wyjaśnienia. Tworząc ikony, korzystajcie z ogólnie przyjętych standardów. Przykładowo – ikoną koszyka zakupowego oznaczcie przejście do procesu zakupowego. Czasem nie warto na siłę wymyślać nowych rozwiązań, które mogą okazać się nieintuicyjne.
Daj użytkownikowi pełną kontrolę
Według trzeciej zasady powinniście umożliwić użytkownikom Waszego serwisu dowolne cofanie i anulowanie podjętych przez nich akcji na stronie. Takie działanie to np. umożliwienie usunięcia produktów z koszyka, ale również udostępnienie opcji zmiany liczby wyświetlanych produktów. Na Waszym serwisie warto również zamieścić filtry, dzięki którym odwiedzający będą zmieniać wyświetlane produkty zgodnie ze swoimi preferencjami. Nie zapomnijcie również pozwolić użytkownikom zamknąć wyskakujące pop-up’y czy odznaczyć przypadkowo kliknięte opcje.
Trzymaj się standardów i zachowaj spójność
Aby użytkownik nie zgubił się na stronie, podążajcie za ustalonymi wzorami i standardami. Stwórzcie określony styl poszczególnych elementów i trzymajcie się go, tak aby odwiedzający wiedział, jaką funkcję pełni dany element – np., czy jest przyciskiem. Można wyróżnić spójność wewnętrzną i zewnętrzną. Wewnętrzna to m.in. stosowanie tej samej palety kolorów, fontów oraz ikon. Aby na swoich interface’ach zachować spójność zewnętrzną, stosujcie rozwiązania znane użytkownikom z innych stron bądź aplikacji. Słowem – implementujcie ogólnie przyjęte w UX-ie standardy, takie jak zamieszczenie logotypu w lewym górnym rogu ekranu czy umiejscowienie koszyka i profilu użytkownika po prawej.
Zapobiegaj błędom
Wyraźnie informujcie użytkowników o popełnionych przez nich błędach, a najlepiej podejmijcie działania, które utrudnią występowanie niepożądanych zachowań. Aby zapobiegać błędom, warto w jasny sposób zapoznawać użytkownika z wymogami, jakie stoją przed daną akcją (np. przy tworzeniu hasła), oznaczać pola wymagane i opcjonalne oraz zadbać o dynamiczną walidację.
Pozwalaj wybierać, zamiast zmuszać do pamiętania
Aplikacje i strony projektujcie tak, aby użytkownik nie musiał zapamiętywać poszczególnych informacji. Przykładem działań zgodnych z szóstą heurystyką mogą być np. automatyczne podpowiedzi w wewnętrznej wyszukiwarce, slider z ostatnio przeglądanymi produktami czy podsumowanie w koszyku. Warto również zwrócić uwagę na to, aby nie zamieszczać wewnątrz pól formularza ich nazw. Kiedy użytkownik zacznie uzupełniać pole, nazwa zniknie, a wpisujący może zapomnieć, co należało zamieścić w danej sekcji.
Zapewnij elastyczność i efektywność
Jeśli chodzi o elastyczność – przy tworzeniu interface’u pamiętajcie, że będą z niego korzystać osoby na różnym poziomie doświadczenia z użytkowaniem technologii. W przypadku efektywności – przyspieszcie akcje użytkownika, dodając odpowiednie rozwiązania do Waszej witryny. Ułatwcie korzystanie z interface’u poprzez udostępnienie możliwości tworzenia listy życzeń, kupienia produktów bez logowania, zapisywania wyszukiwań czy zaznaczenia wszystkich zgód za pomocą jednego przycisku.
Dbaj o estetykę i umiar
Czasy stron z lat 90. dawno się skończyły. Aplikacje i serwisy mają być przede wszystkim użyteczne, ale również czytelne i przyjemne w odbiorze. Zrezygnujcie z nadmiernej ilości treści czy fantazyjnych fontów. Postarajcie się, aby Wasz interface składał się wyłącznie z elementów posiadających określony cel, tak aby użytkownik z łatwością odnalazł wśród nich wszystko, czego potrzebuje. Zwracajcie uwagę na szczegóły! Wyrównanie przycisków, odpowiednie odstępy czy podział na sekcje również mają wpływ na odbiór Waszej witryny.
Zapewnij skuteczną obsługę błędów
Starajcie się możliwie jak najbardziej zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia błędów, ale jeśli już się jakiś pojawi, wystosujcie do użytkownika wyraźny i prosty komunikat. Pamiętajcie, aby zamieścić go w odpowiednim miejscu i najlepiej oznaczyć innym kolorem bądź pogrubieniem! Przekażcie w nim, co odwiedzający zrobił źle i wyjaśnijcie, co ma zrobić, aby móc poprawnie wykonać daną akcję.
Zadbaj o pomoc i dokumentację
Choć projektanci dokładają starań, aby stworzone przez nich interface’y były jak najprostsze, to dodatkowa pomoc zawsze się przyda. Dobrą praktyką z pewnością będzie stworzenie łatwo dostępnej sekcji FAQ oraz podstrony z dodatkowymi informacjami takimi jak regulamin czy dane kontaktowe. Jeśli Wasza strona jest mimo wszystko dość rozbudowa, warto zastanowić się również nad wprowadzeniem onboardingu w systemie.
***
Jak widać projektowanie stron przyjaznych użytkownikom nie jest prostym zadaniem. Heurystyki Nielsena to tylko część zasad, o jakich muszą pamiętać w swojej pracy specjaliści od UX, jednak dzięki ich wiedzy i doświadczeniu zakup ubrania na Zalando czy wynajęcie hotelu na Bookingu trwa dosłownie minutę.
Olga Halaba
olghal@st.amu.edu.pl
Źródła:
D. Rams, Heurystyki Nielsena – 10 dobrych praktyk UX, damianrams, https://www.damianrams.pl/heurystyki-nielsena/
M. Kapiańczyk, 10 heurystyk użyteczności Nielsena i Molicha, eBrains, https://ebrains.pl/10-heurystyk-uzytecznosci-nielsena-i-molicha/
Materiały z projektu Brains Attack SXO Challenge opracowane przez P. Appelt oraz Klaudię Pawłowską